Çocuklarda Baş Ağrısı

Çocuklarda Baş Ağrısı

Çocuklarda baş ağrıları yaygındır ve genellikle ciddi nedenlere bağlı değildir. Yetişkinler gibi çocuklarda da migren veya strese bağlı (gerilim) baş ağrıları dahil olmak üzere farklı türde baş ağrıları görülebilir. Çocuklarda ayrıca kronik günlük baş ağrıları da olabilir. Bazı durumlarda çocuklarda baş ağrısına enfeksiyon, stres veya anksiyete ya da kafa travması neden olur. Çocuğunuzun baş ağrısı semptomlarına dikkat etmeniz ve baş ağrısının kötüleşmesi veya sık sık ortaya çıkması durumunda doktora başvurmanız önemlidir. Çocuklarda baş ağrıları genellikle ağrı kesici ilaçlarla ve düzenli uyku ve yemek ilaç dışı uygulamalarla gibi tedavi edilebilir.

Semptomlar

Çocuklarda yetişkinlerde görülen baş ağrısı türlerinin aynısı görülür ancak belirtileri farklı olabilir. Örneğin yetişkinlerde migren ağrısı genellikle en az dört saat sürer; ancak çocuklarda ağrı o kadar uzun sürmeyebilir. Semptomlardaki farklılıklar, özellikle semptomları tanımlayamayan küçük bir çocukta, bir çocukta baş ağrısının tipini belirlemeyi zorlaştırabilir. Ancak genel olarak belirli semptomlar belirli kategorilere daha sık girme eğilimindedir.

Migren

• Zonklayıcı tipte baş ağrısı
• Aktivite ile kötüleşen ağrı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Işığa ve sese karşı aşırı hassasiyet
• Bebeklerde bile migren olabilir. Size neyin yanlış olduğunu söyleyemeyecek kadar küçük bir çocuk ağlayabilir veya şiddetli ağrının belirtisi olarak ileri geri sallanabilir.
• Küçük çocuklar normal oyunlardan çekilip daha fazla uyumak isteyebilirler.

Gerilim Tipi Baş Ağrısı

• Baş veya boyun kaslarında baskı yaratan bir gerginlik
• Başın her iki tarafında hafif ila orta şiddette, sıkıştırıcı tipte ağrı
• Fiziksel aktiviteyle kötüleşmeyen ağrı
• Migrende sıklıkla olduğu gibi bulantı veya kusmanın eşlik etmediği baş ağrısı
• Gerilim tipi baş ağrıları 30 dakikadan birkaç güne kadar sürebilir.

Küme Başağrıları

• Başın bir tarafında üç saatten az süren keskin, bıçak gibi saplanan tipte ağrı
• Gözyaşı, tıkanıklık, burun akıntısı veya huzursuzluk eşlik edebilir

Kronik Günlük Başağrısı

Ayda 15 günden fazla ortaya çıkan migren ve gerilim tipi baş ağrılarıdır. Kronik günlük baş ağrısına bir enfeksiyon, kafa travması veya ağrı kesici ilaçların çok sık alınması da neden olabilir.

Ne zaman doktora başvurulmalı?

Çoğu baş ağrısı ciddi değildir ancak çocuğunuzun baş ağrıları aşağıdaki durumları içeriyorsa hemen doktorunuza başvurun:

• Çocuğunuzu uykudan uyandıran ağrı
• Baş ağrısının giderek kötüleşmesi ve sıklaşması
• Çocuğunuzun kişiliğini değişmesi
• Kafa travması ardından olan başğarısı
• Kusma veya görsel değişiklikler olması
• Ateş ve ense ağrısı veya sertliği eşlik ediyorsa
• Öksürürken veya ıkınırken ağrının artması

Nedenler

Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı, grip, kulak ve sinüs enfeksiyonları gibi yaygın hastalıklar çocuklarda baş ağrısının en sık görülen nedenleri arasındadır. Çok nadiren menenjit veya ensefalit baş ağrısına neden olabilir.

Kafa travması: Çoğu kafa yaralanması küçük boyutta olmasına rağmen, çocuğunuzun kafasının üzerine sert bir şekilde düşmesi veya kafasına sert bir darbe alması durumunda derhal tıbbi yardım almanız gerekmektedir. Ayrıca çocuğunuzun baş ağrısı, kafa travmasından sonra giderek kötüleşiyorsa bir doktora başvurmanız gerekmektedir.

Duygusal faktörler: Akranlar, öğretmenler veya ebeveynlerle yaşanan sorunların tetiklediği stres ve kaygı, çocukların baş ağrılarında rol oynayabilir. Depresyonlu çocuklar, özellikle üzüntü ve yalnızlık duygularını tanımakta zorluk çekiyorlarsa, baş ağrılarından şikâyet edebilirler.

Genetik eğilim: Baş ağrıları, özellikle de migren aileden geçme eğilimindedir.

Bazı yiyecek ve içecekler: Pastırma, salam ve sosisli sandviç gibi işlenmiş etlerde bulunan bir gıda koruyucusu olan nitratlar, gıda katkı maddeleri baş ağrılarını tetikleyebilir. Ayrıca soda, çikolata ve spor içeceklerinde bulunan çok fazla kafeinde baş ağrısına neden olabilir.

Beyindeki sorunlar: Nadiren, bir beyin tümörü veya apse veya beyindeki kanama, beynin bazı bölgelerine baskı yaparak kronik, kötüleşen bir baş ağrısına neden olabilir. Ancak bu vakalarda tipik olarak görme sorunları, baş dönmesi ve denge bozukluğu gibi başka belirtiler de görülür.

Önleme

Aşağıdakiler çocuklarda baş ağrısını önlemenize veya baş ağrısının şiddetini azaltmanıza yardımcı olabilir:

Genel sağlığı destekleyen davranışlar: aynı zamanda çocuğunuzun baş ağrısını önlemeye de yardımcı olabilir. Bu yaşam tarzı önlemleri arasında düzenli uyku, fiziksel olarak aktif kalmak, sağlıklı beslenmek, günde sekiz bardağa kadar su içmek ve kafeini sınırlamak yer almaktadır.

Stresi azaltmak: Stres ve yoğun programlar baş ağrısı sıklığını artırabilir. Okul ödevlerini yapmada zorluk veya akranlarıyla gergin ilişkiler gibi çocuğunuzun hayatında strese neden olabilecek şeylere karşı dikkatli olun. Çocuğunuzun baş ağrıları kaygı veya depresyonla bağlantılıysa bir danışmanla konuşmayı düşünün.

Baş ağrısı günlüğü tutmak: Bir günlük, çocuğunuzun baş ağrısına neyin sebep olduğunu belirlemenize yardımcı olabilir. Baş ağrılarının ne zaman başladığını, ne kadar sürdüğünü ve varsa neyin rahatlama sağladığını not etmek önemlidir. Çocuğunuzun herhangi bir baş ağrısı ilacı almasına verdiği tepkiyi kaydetmeniz önemlidir. Zamanla, baş ağrısı günlüğüne not ettiğiniz öğeler çocuğunuzun semptomlarını anlamanıza yardımcı olacaktır.

Baş ağrısını tetikleyen şeylerden kaçınmak: Baş ağrısını tetiklediği düşünülen kafein içerenler gibi yiyecek ve içeceklerden kaçınmak önemlidir. Baş ağrısı günlüğünüz, çocuğunuzun baş ağrısına neyin yol açtığını belirlemenize yardımcı olabilir, böylece nelerden kaçınmanız gerektiğini bilirsiniz.

Doktorunuzun önerilerine uymak: Baş ağrıları şiddetliyse, her gün ortaya çıkıyorsa ve çocuğunuzun normal yaşam tarzını etkiliyorsa doktorunuz koruyucu ilaç önerebilir. Bazı antidepresanlar, nöbet önleyici ilaçlar veya beta blokerler gibi düzenli aralıklarla alınan bazı ilaçlar baş ağrılarının sıklığını ve şiddetini azaltabilir.

Teşhis

Baş ağrısı geçmişi: Doktorunuz sizden ve çocuğunuzdan, bir düzen veya ortak bir tetikleyici olup olmadığını görmek için baş ağrısını ayrıntılı olarak tanımlamanızı ister. Doktorunuz sizden bir süreliğine baş ağrısı günlüğü tutmanızı da isteyebilir, böylece çocuğunuzun baş ağrıları hakkında, ağrının sıklığı, şiddeti ve olası tetikleyiciler gibi daha fazla ayrıntıyı kaydedebilirsiniz.

Fizik muayene: Doktorunuz, çocuğunuzun boyunu, kilosunu, baş çevresini, kan basıncını ve nabzını ölçmek ve çocuğunuzun gözlerini, boynunu, başını ve omurgasını incelemek de dahil olmak üzere kapsamlı fiziksel bir muayene yapar.

Nörolojik muayene: Doktorunuz hareket, koordinasyon veya his ile ilgili herhangi bir sorun olup olmadığını kontrol eder.

Çocuğunuz diğer açılardan sağlıklıysa ve baş ağrısı tek semptomsa, genellikle başka bir test yapılmasına gerek yoktur. Ancak bazı vakalarda görüntüleme ve diğer değerlendirmeler, tanının kesin olarak belirlenmesine veya baş ağrısına neden olabilecek diğer tıbbi durumların dışlanmasına yardımcı olabilir. Bu testler şunları içerebilir:

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Manyetik rezonans görüntülemeler, beynin ayrıntılı görüntülerini üretmek için güçlü bir mıknatıs kullanır. Manyetik rezonans görüntüleme, doktorların tümörleri, felçleri, anevrizmaları, nörolojik hastalıkları ve diğer beyin anormalliklerini teşhis etmesine yardımcı olur. Beyni besleyen kan damarlarını incelemek için MR da kullanılabilir.

Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması: Bu görüntüleme prosedürü, çocuğunuzun beyninin kesitsel bir görünümünü sağlayan bir dizi bilgisayar yönlendirmeli röntgen kullanır. Bu, doktorların baş ağrısına neden olabilecek tümörleri, enfeksiyonları ve diğer tıbbi sorunları teşhis etmesine yardımcı olur.

Lomber ponksiyon: Doktorunuz bakteriyel veya viral menenjit gibi altta yatan bir durumun çocuğunuzun baş ağrısına neden olduğundan şüpheleniyorsa, lomber ponksiyon (belden sıvı alma) önerebilir.

Tedavi

Çocuğunuzun baş ağrısını genellikle dinlenme, gürültünün azaltılması, bol sıvı alımı, dengeli beslenme ve ağrı kesicilerle evde tedavi edebilirsiniz. Çocuğunuz daha büyükse ve sık sık baş ağrısı çekiyorsa, farklı terapi biçimleriyle rahatlamayı ve stresi yönetmeyi öğrenmek de yardımcı olabilir.

İlaçlar

Ağrı kesiciler: Asetaminofen veya ibuprofen genellikle çocuğunuzun baş ağrısını hafifletebilir. Baş ağrısının ilk belirtisinde alınmalıdırlar. Suçiçeği veya grip benzeri semptomlardan iyileşen çocuklar ve gençler asla aspirin almamalıdır.

Triptanlar: Migren tedavisinde kullanılan reçeteli ilaçlar olan triptanlar etkilidir ve 6 yaşından büyük çocuklarda güvenle kullanılabilir.

Çocuğunuzda migrenle birlikte bulantı ve kusma da görülüyorsa doktorunuz bulantı önleyici bir ilaç verebilir. Ancak ilaç stratejisi çocuktan çocuğa farklılık gösterir. Mide bulantısının giderilmesi konusunda doktorunuza veya eczacınıza danışınız.

Dikkat: Aşırı ilaç kullanımı başlı başına baş ağrısına katkıda bulunan bir faktördür (aşırı ilaç kullanımı baş ağrısı). Zamanla ağrı kesiciler ve diğer ilaçlar etkinliğini kaybedebilir. Ayrıca her ilacın yan etkileri vardır. Çocuğunuz reçetesiz ürünler de dahil olmak üzere ilaçları düzenli olarak alıyorsa, riskleri ve yararları doktorunuzla tartışın.

Terapiler

Stres baş ağrısına neden olmuyor gibi görünse de, baş ağrısını tetikleyebilir veya baş ağrısını daha da kötüleştirebilir. Bu durumlar için doktorunuz aşağıdakiler gibi bir veya daha fazla davranış terapisi önerebilir:

Gevşeme eğitimi: Gevşeme teknikleri arasında derin nefes alma, yoga ve meditasyon bulunur. Daha büyük bir çocuk kitaplar veya videolar kullanarak rahatlama tekniklerini öğrenebilir.

Biofeedback çocuğunuza ağrıyı azaltmaya yardımcı olan belirli vücut tepkilerini kontrol etmeyi öğretir. Biofeedback seansı sırasında çocuğunuz kas gerginliği, kalp atış hızı ve kan basıncı gibi vücut fonksiyonlarını izleyen ve bunlar hakkında geri bildirim veren cihazlara bağlanır. Çocuğunuz daha sonra kas gerginliğini nasıl azaltacağını, kalp atış hızını ve nefesini nasıl yavaşlatacağını öğrenir. Biyolojik geri bildirimin amacı çocuğunuzun ağrıyla daha iyi başa çıkabilmesi için rahat bir duruma girmesine yardımcı olmaktır.

Bilişsel davranışçı terapi: Bu terapi çocuğunuzun stresi yönetmeyi öğrenmesine ve baş ağrılarının sıklığını ve şiddetini azaltmasına yardımcı olabilir. Bu tür konuşma terapisi sırasında bir danışman, çocuğunuzun yaşam olaylarını daha olumlu görmenin ve bunlarla daha olumlu bir şekilde başa çıkmanın yollarını öğrenmesine yardımcı olur.